Una formidabile raccolta di aforismi e proverbi, ma anche scioglilingua, usati quotidianamente dai nostri nonni come prova della mitica saggezza contadina delle loro origini, degna della genialità del Bertoldo.
Quasi sempre aperte e tolleranti, solo a volte velate di perbenismo, gustiamocele nel loro insieme.
Da un'idea di Fausto Cotti 10 marzo alle ore 8.03
Neigar come un capèl.
Louv come la gàta et cicòt,
Fels come la baiòca dal còl lòng,
Catìv c'mel lòi,
Malnàt come i pi dal ciòzi,
Mòi come un pipièin,
… l'andèva fort come la mènt et Dio…
Et cò dal fiupòn et pèz…
Contunuate voi adesso…
😀
- Te fat l'interes ed cazat cal dè fug ala ca par vandar la zandar
- Le andè in argoi senza fer la panocia
- L'è fels cumpagna la baioca dl'imbreguel (o dal col long)
- An càta brisa la gèra in Ragn
- Ag vàd come na tòca pral cùl
- Imbarieg cumpagna un pòzal
- Màt come un zdàz
- Ti lòng come la màsa cantèda
- Fam brot set vu che i un cretican tot
- Lu lè al n'ariva brisa a l'asa dal pan
- Simpatic, com un gàt atàc i maròn
- Se al nòval i vàn in sò, tu la scrana e sèdi sò. Se al nòval i vàn in zò, tu al bìsti e tàchi al piò.
- Verouna, qual c'al mostra al douna.
- Al dà al zanfanèl
- T'um fè gnir al scramlèz (o la palegra)
- Ti furb come la nadra ed pugiol cla stuliva da cà par ander a bovar in na pozà
- L'è furb come la nebia cla s'inzocca atac ai albar
- L'è mat com al caval d'un zengan
- Ignurànt cumpagna un còp … parchè al s'bagna par tgniret a quert…
- Cum stet? Cumpagna in tri invatta a na scrana!
- Ti propria un imbrane!!
- Al fà tri pâs int na préda
- Incu aio' fat pio' che Cheral in Franza
- Al póza cumpagna un enc!
- Le brót coma la fàm!
- T'an cat gnanc al sabión in Ragn!
- Mo c'sa vut ed piò? Al brucai d'la bòt?
- An fèr brisa come la vaca 'd Mazatt, che a forza d'alchèr al vidèl al lé magné tott.
- Sa vut stèer a guardér a una sfurchée ed nus.
- Catér al coo dla sgavatta.
- Aveir un mèel a la vetta, come on cla magnée una pertga.
- Fèr l'esen par an paghér dazi.
- Séra bein l'oss, et la preda a cà tòo?
- Qué an s' plocca una cotga.
- Valà magnasughi
- Ag tìra piò i uc che la pànza
- Esar nèe la not dal squasadein,
- Ti propri un balzanàdar
- Mé a son da oov e da laat
- L'arà ancoura dou magnèd et fasù
- Lu lé l'è drèt com un anzein da pchér.
- A vag in Africa a fèr la gambaròla ai stròz
- Esar vec' com al cocch.
- Csa zughègna ala pimpilòca?
- A tira una bumbasola…
- A tal dègh anca mè l'è un frad da birichèin!
- Arméttri l'esan e i maron e tott.
- L'ha argatè l'ostia e tott
- Chi la ciapa le la soo … la bèla balaaaaaaa
- L'è accsé grecc' c'al scudgarè un bdocc' par vandar la pèl.
- In cà too chi cmanda, la Franza?
- La pulès giost in duv al bàla al gàt
- Zito, ch' ai nasc un frée.
- L'ha una crèca cas pianta al basalèc
- Esar com al caval ed Scaja, l'aviva tarsentssantasi mel… soul satta a la coo.
- L'è un mardulèin et cò d'un stàc
- L'ha una faam cal magnarée i purton dl'inféran.
- Al pèr ón ch'sèppa drì a caghèr di rézz ed castàgn
- I an lighè l càn con 'na sgavàtta ed suzèza.
- Se santa Luzi l'at lasa la vesta…
- Va là va là va bàn a lèt e pò cruvèt
- Dissò pultregna vut dal brod? – sè! – mèt mò sò l'aqua. – a nìn vòi piò!!
- T'è una testa che s'aglà un pàss al s'anìga
- Ti long cumpagna la massa canteda
- Lule' al nesa i mlon da ster in tla cavdagna.
- Fer l'intares ed cazat, ch'al brusè la cà par vandar la zandar.
- Chi l và in cà ed purzíl al vin fòra dal buclèr
- Al counta com un zirot ed co' da un albar
- Ch'al curtel al taja cumpagn un pogn ind'un oc.
- Te ti d'esar cumpagna al furbèin dal desert, ch'al cureva drì a l'aparach par ster a l'ora
- Laver i càn, daquer al veìn e batzer un cuntadeìn le tót aqua strasineda
- Òv d'un oura, pàn d'un dè, vèn d'un àn, muièr ed vènt àn… as camp zènt àn.
- Lu lè al n'ariva brisa a l'àsa dal pan
- Càrga ceina vuda al bòsc, càrga granda ramp agli òs
- Pluchér agli oss dla puléint.
- Fères lùsar al pèil.
- Piò la s'armasda e piò la pòzza.
- Mé ala tó etè a saltèva i fûs par la lónga!
- Livet sò da dòs lasum la salut
- Par mé l'è pèra anch treg.
- T'è vójja a cantèr Ruséina!
- Al per on ch' al n'in voja.
- La mèrda la s' arvolta al badìl
- A l'ho paghè una prilée ed capèll.
- L'acqua la và a l'elta
- Ignurànt cal fa la pèdga
- Lasa bein l'oss in marlatta.
- A mè l'um ciòca catlàn!
- L'è vanzè dùr spànc
- A s vadd di can caghèr di viuléin e pò prilêres indrí a sunèri
- A andèr ala bâsa, tótt i sânt i ajûtan.
- L'e' acse' aparceda c'la per la Madona ed San Locca!
- Fr'al leis e al frost – Fr'al lom e al scur
- Fòrt c mè l'asà d cucòmbra
- Indrì cumpàgna i mlòn ed zògn
- L'ag vad come una toca pral cul
- Ti furb come un còp cals bagna par tgnir a cuert chi etar
- S l'e veira a magn un brec con al coran
- L'è pèin ed debet c'me un càn ed pòlg!!
- Et cònt come al du d'còpp con brèscla denèr.
- Al cràss come la saba al fùgh
- Ti pèis c'me l'èib di bu.
- Al dura da Nadèl a San Stèfan.
- Chi avèss e chi fòss, l'è al cumpanàtic di quaiòn.
- Ander a da fat.
- Dûr da gratèr
- Met al mat da parsé, s'et vu c'al peinsa la not pral dè.
- Et détt Giòllia?
- Quand l'è piò la fadìga dal gòsst làsa stèr la figa e bàvv dal lambròssc
- La maneina mata la peccia chi la cata la cata al so padron e ag dà un bel scupazon!
- Grâs técc', mègher stlè, salè arabé- salèe murdeint.
- L' an sa né ed mé ned té.
- Piotòst che gnînta, l'é méi piotòst.
- Al sèt che agli òt avin un nòv dutour cal dis che agli ong di pì aglien dog?
- Al fà gnîr al lât ai znùcc'!
- Adess a taj la làza, bona nòt ai sunadur.
- I fiu di gàt i magnan i pondig!
- Avivàn una misèria che par spramièr a tucèvan la pulént in dl'òmbra d'la saràca
- I pondigh i vgnivan fora da la spartùra con al gozz ai ucc'.
- Quànd a vèin novàl souvra la brèina, a nèiva entàr d'matéina
- Durmir a volt co pii
- Scusum ban se la mi ignuranza l'an ariva brisa a la to.
- Al và a rubér in cà dai ledàr.
- Mèrz patòc
- Avèir la fivra di spunción
- Stèr cumpagn in trí ind'na scràna
- Pimpisèl, da l' oli bèl, da l'oli fein, contra Martein, so par 'na fiòpa, galeina zòpa, orz, granèer…
- Bèin da bòn? Zènt scûd d un mlòun? Almanc a l fóss bòn, a l pèr un zdròun!
- A m'è gnò la sìra adòss! A se v'dén a la bass'òura!
- Ai n'è ànch par i ninén.
- Al g'hà i gnùcc sòta al naséin.
- Lat sta bèn come un ftièri nov.
- Par mè l'è pera anc trèg, a sòn da ov e da làt
- S'ét vù esar béin sarvè, cmànda e pò và tè!
- A mè gno un znèstàr.
- L'è 'd picàja tandra..
- L'é un póc šivléin…
- Al m'è gnò so pàr 'na bréga
- An s'arvìsa gnànc in d'àl pissèr…
- Al màgna a livadént…
- A ghé gnò un scarabacéin!
- Tito, ta ti tot ont int'un tac!
- Pondrigh meint
- I l'han paghè una prilè et capèl
- A me gnò al scramlézz
- Quàssta l é la stasòun di mèl fté
- Al vôl fèr un nòz con dal lumêg
- Cìno càzt a l'ora, … pògia, … liva.
- Inféin ch'a dûra al zucòun dal véin… sàmmpr in barâca!
- A tira de piò un peil ed pèpa, che una copia ed buu.
- A iè chi g’là d'or, chi g’là d’arzeint, e chi g’là cl'an vel un’azident.
- T'arìv sempàr dòp a la pòzza.
- A sòn stè al marché par cumprér un scranèin furée
- An spol brisa ander a màsa e stèr a cà.
- S'ét vù esàr béin sarvè, cmànda e pò và tè!
- Ti culour d'os avert.
- … l'è crasmòni! … l'è arschèld.
- Al sbadàc an vol brisa ingan: o said, o sànn, o fàm, o trèssta cumpagnì, o vojja d'ander vì.
- An i è badilàz ch'an i seppa al so mandgàz.
- La brèva duneina la fa al lét a la matèina, la duneina acsè acsè la fa al lét a mezdè e la dòna purchè sia al li fa dop l'avemaria.
- La bròca l'as piga fen cl'è zouvna.
- A tscòr con tè fiòla par dir a te nòra.
- Qué an s' plocca una cotga.
- Al fà tri pâs int na préda
-
La procesiòun l’é lónga e al candlòt l’é cûrt.
-
La vîda la mâza l’âlbar.
167. – Valà – al dis – c'al so – al dis – ch'et se – al dis – suner l'urganèin
– chi ? – al dis – mè ? – al dis – te? – al dis – lò ? – al dis – no l'è to surela.
168. Che bii cavi c'avì, ca voi che vi cavedi vii.
Valà – al dis – c’al sò – al dis – che’t sè – al dis – suner l’urganèin.
Chi ? – al dis – Mè? – al dis – Te? -al dis- Lò? -al dis- No, l’è to sùrela.
La bròca l’as piga fèn cl’è zouvna
La procesiòun l’é lónga e al candlòt l’é cûrt.
La vîda la mâza l’âlbar.